به گزارش روابط عمومی انجمن کلام اسلامی حوزه، روز پنج شنبه ۱۶ آذرماه نشست علمی پژوهشی، در دبیرخانه انجمن‌های علمی حوزه با ارائه سرکار خانم فاطمی استاد حوزه و دانشجوی دکتری وهابیت شناسی برگزار گردید. این ارائه با دبیری سرکار خانم دکتر زهرا دلاوری پاریزی استاد و مدیر انجمن کلام حوزه در جامعه و با حضور پژوهشگران خواهر و برادر، به صورت مجازی و حضوری برگزار گردید. در پایان جلسه شرکت کنندگان سوالات خود را مطرح و گفتگوی علمی شکل گرفت که حدود ۹۰ دقیقه به طول انجامید.
چکیده‌ای از مطالب ارائه شده در جلسه:
هیاتی یازده نفره متشکل از اساتید و دانشجویان دکتری با سابقه مطالعات ادیان و مذاهب، از سوی دانشگاه باقرالعلوم به هندوستان اعزام شدند که بنده یکی از اعضای این هیآت بودم، از مهم ترین مقاصد این سفراین بود که؛ یافته های علمی و پژوهشی در زمینه مذاهب اسلامی با مشاهدات عینی به صورت تطبیقی مورد بررسی و کندوکاو قرار گیرد. در این سفر، با اینکه از مراکز هندوها و بودایی‌ها و بهایی‌ها بازدید صورت پذیرفت و گفتگوهایی با بزرگان آنها شد. اما تمرکز هیأت علمی اعزامی بر جریانات و تفکرات سلفی، وهابی، صوفیه و اهل سنت دیوبندیه بود. اکثر منابعی که در زمینه سلفیه، وهابیت، صوفیه و اهل سنت و دیوبندیه وجود داشته و دارد برگرفته از منابع کتابخانه‌ای هست و از طریق مطالعات میدانی نوشته نشده است. بنابراین وجود چنین سفرهایی برای تکمیل و محک زدن صحت و سقم معلومات کتابخانه‌ای بسیار ضروری است.
هندوستان یک سوم جهان اسلام را در اختیار دارد، بررسی مسائل و تحولات مذاهب اسلامی در هندوستان با مشاهدات عینی صورت گرفته نیازها و ایده های پژوهشی فراوانی را در مسیر راهمان قرار داد که از طریق آن می‌توان با تحلیل واقعیت ها با توجه به شرایط حاکم، در بستر پژوهشهای کارشناسانه به ارائه راهکارها و راهبردهای عملیاتی پرداخت که می‌تواند در رفع چالشها و معضلات یک سوم جهان اسلام موثر افتد.
قابل توجه است؛ از آنجا که دولت حاکم هند دولتی هندو است با کوچکترین بهانه‌ای در حال برخورد با مسلمانان است. حتی کارشناسان بر این باورند که دولت آینده هند هم در دست این دولت افراطی هندو خواهد بود و آزار و اذیت ها ادامه خواهد یافت، از سوی دیگر مسلمانان جهان و از جمله مسلمانان هند ایران را حامی خویش میدانند. بسیار مناسب است که ما در جهت تقریب و تعامل با اهل سنت هند و رشد و شکوفایی شیعیان هند گام های موثرتری برداریم و این بستر و زمینه را همین پژوهشهای میدانی و کتابخانه ای ما خواهد ساخت.
در ارتباط با مراکز دینی و علمی و تعامل و گفتگو با اندیشمندان و شخصیتهای علمی و مذهبی هندوستان ایده‌های پژوهشی نابی به‌دست آمد که جای خالی بسیاری از آنها در آثار و نوشته‌ها به چشم می‌خورد. چرا که برخی از واقعیتهای مذهبی هند معاصر، در یافته‌های میدانی و مشاهدات عینی، بسیار متفاوت با آن چیزی بودند که در مطالعات کتابخانه‌ای وجود داشت. به عنوان نمونه؛ تا به حال آنچه در مورد دیوبندیه از منابع کتابخانه‌ای به دست می‌آمد، جریانی سلفی افراطی بود که جایی برای تقریب و تعامل با شیعه باقی نگزارده بود. اما آن دیوبندیه‌ای که ما در دیوبند و سهارنپور مشاهده کردیم برخلاف دیوبند موجود در منابع کتابخانه ای بود، ظرفیت عظیم و گسترده‌ای برای پذیرش و تعاملات میان شیعه و دیوبندیه وجود داشت و آنها با آغوش باز خواهان ارتباطات علمی و پژوهشی بودند و حاضر بودند تمامی امکانات را برای مطالعات میدانی و کتابخانه‌ای را در اختیار پژوهشگران شیعی و ایرانی قرار بدهند. نمونه‌ی دیگر اینکه؛ در هند کنونی صوفیان هندی کاملا شریعت مدار و معتقد به فضایل اهل بیت بودند، به طوریکه می‌توان به‌طور حتم بیان داشت؛ در هند اهل سنت ۱۲ امامی وجود دارد که احساس قرابت تنگاتنگی با شیعیان دارند و همین می‌تواند زمینه‌ی تقریب گرایی شیعه و اهل سنت را فراهم آورد.
توجه به ایده های پژوهشی که رهاورد سفر هند و ماحصل پژوهش میدانی در میان مذاهب اسلامی است، بی شک می تواند به بسترسازی موثری برای جذب حمایت های پژوهشی در زمینه مذاهب اسلامی بیانجامد و نیز به جهت دهی مقالات و پایان نامه‌هایی در این زمینه منجر شود.
در این نشست، حدود ۵۰ ایده پژوهشی در زمینه مذاهب اسلامی مطرح گردید. برخی از مهمترین ایده‌های پژوهشی مطرح شده در این نشست عبارتند از ؛
تقریب گرایی در هند؛ بسترهای تقریب مذاهب اسلامی در هند، نقش تصوف هند در تقریب گرایی اهل سنت، تحلیل و بررسی نظریه امت واحده سید سلمان ندوی، نقش استعمار انگلیس بر افول اسلام گرایی در هند و … .
مدارس دینی هند ؛ بررسی علل موفقیت و کارآمدی جامعه سید احمد در لکنهو در مقایسه با مدارس دینی شیعیان لکنهو، بررسی اقدامات و راهکارهای پیشنهادی برای بازگشت به دوران رشد و شکوفایی مراکز تبلیغی و دینی تشیع در هند، بررسی علل انشعاب دارالعلوم وقف از دارالعلوم دیوبند و … .
مکتب و مدرسه لکنهو؛ بررسی ابعاد و زوایای مختلف مدرسه کلامی – فقهی لکنهو در گسترش تشیع، نقدهای علامه غفران مآب در مقابله با اخباری‌گری، نقدهای علامه غفران مآب در مقابله با انحرافات تصوف، تبیین روش عقلی و نقلی در آثار کلامی علامه غفران مآب، مبارزه با اسلام‌گرایی افراطی شیعه و سنی در آثار مکتوب برخاسته از مدرسه لکنهو و … .
رابطه اهل‌سنت هندوستان با اهل‌بیت(ع)؛ چگونگی شکل‌گیری اهل سنت ۱۲ امامی در تصوف هندوستان، عوامل و زمینه‌های دلبستگی صوفیان به اهل‌بیت، تفاوت تصوف در هند و ایران در اعتقاد به اهل‌بیت علیهم السلام و … .
مقابله با سلفی‌گری؛ مقابله با اندیشه‌های ظاهرگرایانه و حدیث‌گرایانه سلفی در آثار علامه غفران مآب، رابطه متقابل استکبارستیزی و وهابیت‌ستیزی با تکیه بر آراء و آثار سیدسلمان ندوی، راهکارهای مقابله با اسلام وهابی سلفی در لکنهو، جریان شناسی جماعت اسلامی در هند و … .
کتاب‌شناسی؛ کتاب‌شناسی آثارعلامه غفران مآب در موضوعات مختلف فقهی، اصولی، عرفانی، کلامی و تفسیری؛ کتاب‌شناسی کتب علمای برجسته شیعه در مدرسه لکنهو؛ کتاب‌شناسی تفسیری شیعه و ترجمه آن به زبان انگلیسی و اردو؛ کتاب‌شناسی کتب اهل سنت در فضایل و مناقب اهل بیت در هند معاصر؛ معرفی ۳۰۰ اثر جناب آقای خسرو قاسم(استاد دانشگاه علیگر) در زمینه مناقب و فضایل اهل‌بیت در آثار اهل‌سنت، کتاب‌شناسی ۱۲ جلد کتاب نزهه اثنی‌عشریه اثر میرزا محمد كامل)شهید رابع) اولین ردیه بر تحفه اثنی‌عشریه شاه عبدالعزیزدهلوی و … .
و آخر دعوانا ان الحمد لله رب العالمین
