به گزارش روابط عمومی انجمن کلام اسلامی حوزه، حجت الاسلام دکتر رضا برنجکار در سومین جلسه کلاس فقه العقاید از سلسله دروس قواعد کلامی عدل الهی، به اقوال مطرح‌شده در بحث حسن و قبح پرداختند.
دوره بندی بحث حسن و قبح
حجت الاسلام دکتر رضا برنجکار حضور اشاعره را نقطه‌ی عطفی در این مسئله عنوان کرد و افزود: می‌توانیم بحث حسن و قبح را در تاریخ کلام اسلامی به دو مرحله تقسیم کنیم: قبل و بعد از اشاعره. در مرحله‌ی نخست، متکلمان امامی و معتزلی، حسن و قبح ذاتی و عقلی را فرض می‌گرفتند و احکامی را درباره‌ی عقاید اسلامی -خصوصاً افعال خدا- بیان می‌کردند. در مرحله‌ی دوم، خودِ حسن و قبح، معنای آن و دلایل له و علیه آن مورد بحث قرار گرفت.
دیدگاه اشاعره
ایشان افزود: در طرح نظر اشاعره، بحث حسن و قبح شرعی به دو مرحله تقسیم می شود؛ در مرحله‌ی اول (قرن چهارم) اشعری و باقلانی، حسن و قبح ذاتی و عقلی را انکار می‌کنند و به اثبات حسن و قبح شرعی می‌پردازند.
وی در ادامه گفت: در مرحله‌ی بعد، اشاعره زیر فشار دلایل و اشکالات امامیه و معتزله، به تدریج برخی معانی حسن و قبح را عقلی می شمارند و از بحثشان خارج می‌کنند. این مرحله، خود به مراحلی تقسیم می‌شود. در نهایت این مراحل، سه معنای حسن و قبح، عقلی و یک معنای آن شرعی دانسته می‌شود:
- دیدگاه اشعری (م ۳۲۴ ه) و باقلانی (م ۴۰۳ ه): انکار مطلق حسن و قبح ذاتی و عقلی
- دیدگاه جوینی (م ۴۷۸ ه) و شهرستانی)۴۷۹-۵۴۸ ه): عقلی دانستن ملایمت و منافرت با طبع
- دیدگاه آمدی (م ۶۲۳ ه): عقلی دانستن موافقت و مخالفت با غرض
طرح ادامه‌ی دیدگاه‌های اشاعره و جمع بندی بحث به جلسه‌ی بعدی موکول شد.
.
لازم به ذکر است کلاس فقه العقاید (قواعد کلامی عدل الهی) از سوی انجمن کلام اسلامی حوزه و با حضور حجت الاسلام دکتر رضا برنجکار روزهای شنبه ساعت ۱۶:۳۰ الی ۱۸ در سالن کنفرانس انجمن های علمی حوزه برگزار می شود و تا پایان اردیبشهت ۹۷ ادامه دارد.
