به گزارش روابط عمومی انجمن کلام اسلامی حوزه، همایش ملی ایمان و چالش های عصر جدید به همت انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه و دانشکده الهیات پردیس فارابی دانشگاه تهران و با همکاری کمیته برگزاری کرسی های آزاداندیشی حوزه های علمیه برگزار گردید.
دکتر محمد تقی سبحانی، رئیس شورای همایش ملی «ایمان و چالش های عصر جدید»:
حجت‌الاسلام‌والمسلمین سبحانی در بخش نخست همایش ملی «ایمان و چالش‌های عصر جدید» که امروز در سالن جلسات دانشگاه معارف اسلامی برگزار شد، با ابراز امیدواری بر این که همایش سرآغازی بر شکل‌گیری و تقویت مطالعات آکادمیک ایمان در ایران بوده، زمینه مطالعات بعدی و گستره بحث‌های مرتبط باایمان را در افق جامعه علمی ما تأمین و تدوین نماید، گفت: از همان آغاز صورت برگزاری همایش «ایمان و چالش‌های عصر جدید» با همایش‌های همسو متفاوت بوده است.
رئیس شورای سیاستگذاری این همایش ملی، اظهار داشت: ایمان از مباحثی است که نمی‌توان در قالب صورت‌بندی‌های رایج همایشی بدان پرداخت؛ لذا در حوزه و دانشگاه سلسله گفتگوها، نشست‌ها، مصاحبه‌ها و جریان اندیشه‌ورزی ناظر به مطالعات ایمان پیگیری شد و موضوع ایمان به‌عنوان یکی از اساسی‌ترین مباحث میان‌رشته‌ای در مطالعات موردتوجه قرار گرفت.
وی، ایمان را مهمترین محور حیات دینی در ادیان الهی دانست و با بیان این که تمام ادیان در نقطه آغاز خیزش ایمان و ایمان ورزی قرار می‌گیرند، اظهار داشت: ایمان انسان را به ترسیم و تنظیم تکیه‌گاه معنوی، روحی و اعتقادی دعوت می‌کند.
استاد حوزه علمیه، با اشاره به این که مطالعات تاریخی نشان می‌دهد که ایمان بزرگ‌ترین سرمایه تاریخی ایران‌زمین است، اظهار داشت: مطالعات ایران باستان و عصر ایران اسلامی این نکته را برجسته می‌سازد که هیچگاه مقوله ایمان از حوزه حیات اجتماعی و حیات معنوی انسان‌های این سرزمین قطع نشده است و اگر قرار باشد جغرافیای ایمان را ترسیم نماییم، بی‌تردید، نقطه سبز و پررنگ ایمان در ایران در نقطه اوج قرار خواهد گرفت.
وی ضمن ارائه دیدگاه‌های قرآنی در موضوع ایمان با بیان این که جنود جهل و شیطان و نیز عوامل بیرونی تهدید ایمان، از مهمترین ابتلائات بزرگ بشریت است، خاطرنشان کرد: مجموعه مطالعات نشان‌دهنده این است که با سه عامل مهم تهدیدزا در حوزه ایمان از جمله «عناصر و مؤلفه‌های زیست مدرن و تفکر مدرنیته»، «مکاتب فکری و اندیشه‌ای در دنیای جدید» و «تحولات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی» مواجه هستیم.
مدیر بنیاد فرهنگی امامت با بیان این که مدرنیته از آغاز با قدسی زدایی و عرفی کردن حیات و توجه بشر به‌سوی دنیا و غفلت از دنیای دیگر سوق پیدا کرده است، اظهار داشت: مدرنیته فرهنگ، تمدن و سبک زندگی و زیست جدید انسانی را پیشنهاد نموده که هراندازه جلوتر می‌رویم، عناصر تهدیدزا در آن بیشتر می‌شود.
وی ضمن اشاره بر این نکته که امروز کسی تردید ندارد که دنیای مدرن، برخاسته از تفکر اروپایی باایمان دینی نقطه تماسی را پیدا نموده است، اظهار داشت: برخی بر این باورند که تمام اندیشه‌ها و رویکردهای بشر تا قبل از قرون ۱۵ و ۱۶ میلادی سویه ایمانی داشته و مقوله‌های ایمان ستیز و ضد ایمانی در آنها دیده نمی‌شود.
استاد حوزه علمیه قم، ورود مکاتب از مکتب‌های فلسفی به حوزه‌های علوم‌انسانی و سپس دانش‌های تجربی را موردتوجه قرارداد و اذعان داشت: حرکت ایمان‌زدایی و باز تفسیر ایمان در سایه مکاتب و رویکردهای فلسفی علم مدرن، حوزه‌ای را برای خود ایجاد نموده است که سرآمد آن به نام الحاد علمی مدرن یاد می‌گردد که صورت‌بندی‌های آن در زیست‌شناسی، کیهان‌شناسی و فیزیک بنیادین و حوزه علوم‌شناختی رویه‌های روشن‌تری پیدا نموده است.
وی به تحولات سیاسی و اجتماعی و بسترسازی این عرصه‌ها، در حوزه ایمان اشاره کرد و اذعان داشت: سیاست و اجتماع در طول سه قرن گذشته بازی پاندوری را باایمان ایفا نموده است؛ از سویی زمانی که سیاست، اقتصاد و اجتماع سکولار می‌شود، باایمان و ایمان ورزی سر ستیز پیدا کرده، شکل دیگری از ستیز و گریز از ایمان را شکل می‌دهد.
رئیس شورای سیاستگذاری این همایش ملی، با تاکید براین که در فرایند برگزاری ۴۰ پیش‌نشست تخصصی همایش ملی «ایمان و چالش‌های عصر جدید» نکات ارزشمندی احصا شده است، خاطرنشان کرد: بحث ماهیت ایمان از مقوله‌های مهمی است که موردتوجه قرار گرفته است.
وی با اشاره به این که درگذشته از ایمان صورت‌بندی ساده و آسانی داشتیم، اظهار داشت: کلام، فلسفه و مطالعات ایمانی ما حاکی از این است که ایمان مقوله‌ای روانشناختی و معرفت‌شناختی است که در عین برقراری ارتباط با عقلانیت و معرفت، همچنان ابعاد پیچیده آن ناشناخته مانده است.
رئیس انجمن کلام اسلامی حوزه‌های علمیه، افزود: این مطالعات ما را به سمت تعاریف و تفاسیر جدید از ایمان و نیز بازنگری و تحقیق جدید در این عرصه رهنمون می‌سازد؛ تحقیقات نشان می‌دهد که شکاکیت و لزوماً برداشت‌های غیر قاطعانه و غیر غرض‌ورزانه باایمان سر ستیز ندارد.
وی بررسی رابطه میان ایمان با دانش‌های مختلف را مهم ارزیابی نمود و اذعان داشت: در ارائه مقالات این همایش، رابطه میان ایمان بااخلاق، عرصه سیاست و علوم اجتماعی موردتوجه قرار گرفته، به‌عنوان مجموعه میان‌رشته‌ای موردتوجه قرار می‌گیرد.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین سبحانی، حوزه مطالعات کاربردی ایمان را از دیگر مباحث ارائه شده در این همایش توصیف کرد و ابراز داشت: در دنیای مسیحیت و غرب، ۸۰ سال است که بحث مطالعات عینی و کاربردی ایمان به‌صورت جدی و با ریز ابعاد مختلف ایمانی بررسی می‌گردد.
وی، بحث چه باید کرد و تجویزهای حوزه ایمان را موردتوجه قرارداد، گفت: با انجام مطالعات جدید می‌توان نوع مواجهه دین‌باوران و رهبران دینی نهاد دین را با عرصه ایمان ورزی تعریف کرد. بحث موعظه و تبلیغ و تذکر تنها نقطه آغاز مواجهه باایمان است و ایمان پیچیده در دنیای مدرن، نیازمند مراقب‌ها، محافظت‌ها، تحلیل‌ها و تیمارهای پیچیده و دقیقی است.
رئیس شورای سیاستگذاری این همایش ملی، در پایان سخنان خود با تأکید بر این که حوزه و دانشگاه باید مرکز مستقل پژوهشی را برای مطالعات ایمان گشوده، از ظرفیت محققان و متخصصان رشته‌های گوناگون بهره‌مند شوند، اظهار داشت: ما دچار تأخیر علمی و فرهنگی در حوزه مطالعات ایمان هستیم؛ انجمن کلام اسلامی و دانشگاه فارابی تهران آمادگی دارد تا با مساعدت مجموعه اندیشوران کشور این مجموعه را تقویت نموده، این مطالعات را کاربردی و عملی و ناظر به نیازهای نسل جوان دنبال نماید؛ قطعاً این رویه نتایج و آورده‌های ارزشمندی را در حوزه صیانت از ایمان به دنبال خواهد داشت.
حجت الاسلام والمسلمین رضا برنجکار، مدیر پنل تخصصی «ایمان و چالش های عقلانیت و عمل» همایش ملی «ایمان و چالش های عصر جدید»، ، ضمن اشاره به موضوع ایمان و چالش های عقلانیت و دین، گزارشی از فرایند برگزاری این پنل تخصصی ارائه کرد و اظهار داشت: در این پنل تخصصی چالش های معرفت و عمل گنجانده شده، مقالات مرتبط برگزیده در آن ارائه خواهد گردید.
رئیس مرکز تخصصی معارف اهل بیت(ع) به مهمترین چالش های عرصه معرفت و عمل اشاره کرد و گفت: یکی از ابعاد این بحث مسئله ایمان و عقلانیت بوده، در آن به مقوله هایی چون؛ ایمان مقوله معرفتی است یا معرفت مقدمه ایمان است اشاره می گردد.
وی ضمن اهمیت بازشناسی رابطه ایمان و عمل در ارائه مقالات این پنل تخصصی خاطرنشان کرد: بحث نظر به عنوان مقدمه ایمان و بحث عمل موخره ایمان در فرایند مقالات این پنل تخصصی بررسی خواهد شد.
استاد حوزه و دانشگاه، در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به این که در ارزشمندی ایمان اگر آن را امری اختیاری بپنداریم، با مسائلی روبرو خواهیم شد، اظهار داشت: نگاهی ایمان را موهبتی می داند که در آن روح القدس کاری می کند که انسان با ایمان شود.
وی بر اهمیت رسمیت شناسی تنوع های معرفتی و درجات ایمان تاکید کرد و خاطرنشان کرد: نباید مسلمانی که عملی را ترک می کند، سریعا او را از دایره ایمان خارج نموده، او را تکفیر کنیم؛ ایمان فعل اختیاری قلبی است که معرفت مقدمه آن است.
حجت الاسلام والمسلمین برنجکار با بیان این که بر اساس روایات تمام ایمان، عمل است، خاطرنشان کرد: در احادیث بحثی داریم به نام روح ایمان که همان موهبت الهی است، و کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
حجت الاسلام والمسلمین هادی صادقی، مدیر پنل تخصصی «ایمان و چالش‌های سیاسی و اجتماعی»، همایش ملی «ایمان و چالش‌های عصر جدید» ، با بیان این که در طول برگزاری همایش و برپایی پیش نشست های تخصصی از حیث بررسی وجود عملی ایمان ثمرات ارزشمند دانشی را داشته است، اظهار داشت: در این پنل نقش خداباوری در عرصه هایی مثل زندگی خانوادگی مسائل زنان، حقوق و یا عرصه مسائل اجتماعی و در زمینه مسائل سیاسی و وجوه ارتباط با امام(ع) مسلمانان مورد توجه قرار خواهیم داد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود، موضوع ایمان تعبد و عقلانیت را مورد توجه قرار داد و ابراز داشت: در ایمان هم عقلانیت می تواند باشد و هم تعبد به صورت الزامی وجود دارد.
رئیس مرکز توسعه حل اختلاف قوه‌ی قضائیه، با بیان این که ایمان بدون تعبد تحقق نمی یابد، خاطرنشان کرد: عقل بشر محدود بوده، و دریافت تمام حقایق و مصالح و مفاسد را ندارد، برای شناخت حقایق محدودیت داشته، لذا رویه تعبد از خداوند و پیامبر(ص) را در پیش می گیریم.
وی افزود: چالش مهم عصر جدید این است که می خواهند تعبد ستانی کرده با تحقیر تعبد انگ ضد عقلانیت را بدان متوجه سازند. فیلسوفان غیر مسلمان تلاش کرده اند تا ایمان را عنصری عقلانی به دور از تعبد تعریف نمایند تا دست ما از صاحبان عقل و هدایت دور ساخته خود مسیر رشد و جهت دهی به افکار اجتماع را در دست بگیرند.
استاد حوزه علمیه، تاکید کرد: در این همایش برآنیم تا راه حل ها و راهکارهای عملیاتی برای ارتقای بنیه های ایمانی جامعه را بررسی و ارائه نماییم.
دکتر محمد رضا بیات، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، در پنل تخصصی «ایمان، چالش ها، عقلانیت و عمل» همایش ملی «ایمان و چالش‌های عصر جدید» ، ضمن اشاره به موضوع «ایمان اخلاقی؛ ارزیابی نسبت میان ایمان و ارزش های اخلاقی» ایمان در ادیان را یکی از فضائل دانست و اظهار داشت: تبیین های دیگر در حوزه ایمان باید ناظر به حوزه اخلاق صورت گیرد.
سخنران این همایش ملی، با اشاره به این که ایمان دینی، معناداری زندگی مؤمنانه را شکل می‌دهد، خاطرنشان کرد: ایمان دینی، موجب رستگاری مؤمنان در جهان دیگری است، این مسئله از ارزشمندی قابل‌توجهی برخوردار است.
وی در ادامه به بیان برخی از سوالات مطرح در مقاله «ایمان اخلاقی؛ ارزیابی نسبت میان ایمان و ارزش‌های اخلاقی» پرداخت و ابراز داشت: پاسخ به سوالات در گرو نوع سرشت دینی در مسئله ایمان است و تبیین‌های گوناگون درباره سرشت دینی به دو نوع تبیین انفعالی و فعال صورت می‌گیرد.
عضو هیئت‌علمی دانشکده الهیات دانشگاه تهران، در بخش دیگری از سخنان خود به دیدگاه‌های مختلف اسلامی و دیدگاه اندیشمندان غرب در حوزه ایمان اشاره کرد و یادآور شد: پذیرش ایمان از لوازم ایمان است، نه‌بخشی از فرایند ایمان.
دکتر بیات، با بیان این که برخی از فیلسوفان، ایمان را نوعی معرفت و عالی‌ترین نوع تصنیف ذکر می‌کنند، اظهار داشت: یکی از تبیین‌ها دررابطه‌با ایمان دینی، باور به گزاره‌های مرتبط با خداوند متعال و برگرفته از متون دینی است.
وی به قلمرو باور و ارتباط آن باایمان اشاره کرد و با بیان این که باور لزوماً معرفت بخش نیست، اظهار داشت: ایمان به‌مثابه باور، سرشتی تشکیکی داشته، در معناداری مراتبی دارد.
دکتر بیات در بخش پایانی سخنان خود با بیان این که در عالم واقع با مسائلی چون ارزشمندی ایمان مواجه هستیم، خاطرنشان کرد: در دوره ما اصل ارزشمندی ایمان خدشه‌دار شده است؛ باید با شیوه‌های گوناگون به جامعه دینی نشان دهیم که ایمان گوهر ارزشمندی است.
وی، عوامل موثر بر عرصه ایمان در جامعه را مورد توجه قرار داد و ابراز داشت: در تبیین نسبت ایمان و عمل نیازمند نظریه پردازی هستیم؛ باید تبیینی از سرشت ایمان ارائه کنیم تا با تکیه بر آن نشان دهیم که ایمان با این تعارف نسبت نزدیکی با عمل دارد؛ با هر نوع تبیینی از ایمان نمی توان به نسبت دقیق ایمان و عمل رسید.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، خاطرنشان کرد: اگر در باب سرشت ایمان و عمل نظریه پردازی نماییم، با تکیه بر آن می توانیم چگونگی رویش عمل از ایمان دینی را احصا و ارائه نماییم.
به گزارش خبرگزاری حوزه، دکتر رضا اکبری، عضو هیئت‌علمی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، امروز در همایش ملی ایمان و چالش‌های عصر جدید که در دانشگاه معارف در قم برگزار شد، ضمن تبیین موضوع «ایمان و مسئله بخت دینی»، به مباحث اخلاقی و معرفتی ایمان اشاره کرد و اذعان داشت: در دوره معاصر و در باب نظر و عمل و ارتباط آن با دین، باید دقت نظر بیشتری داشته باشیم، چرا که نوع نگاه ما متأثر از این موضوعات است.
وی به برخی از اقتضائات دوره معاصر و تأثیرات آن بر مسئله ایمان اشاره کرد و یادآور شد: امروز الگوهای استدلالی تغییر کرده، رویه‌های نویی ناظر به زیرمجموعه‌های خاص خود شکل‌گرفته است و نوع مواجهه افراد نیز با این استدلال‌ها متفاوت است.
اکبری به موضوع سنخ‌شناسی در دوره معاصر و تفاوت‌های زیستی افراد در عصر معاصر اشاره کرد و یادآور شد: قرار گرفتن در ساختارهای متفاوت اجتماعی، زمینه شکل‌گیری زندگی معرفتی متفاوت را در پی خواهد داشت؛ چرا که الگویی که فیزیک‌دان با باورهای دینی دارد با الگوی زیست‌شناس با باورهای تعلیمی و تربیتی متفاوت است.
وی مسئله تخصصی شدن رشته‌ها را زمینه‌ای برای احصا گواه‌های تخصصی در حوزه ایمان دانست و ابراز داشت: در دوره معاصر زمانی که بحث از معرفت‌شناسی می‌شود، حجیت و استدلال معرفتی مهم شمرده می‌شود؛ نیاز است تا به سمت ارائه ملاک‌های گواهی حجیت معرفتی افراد حرکت کنیم.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، به اختلافات نظر در حوزه‌های مختلف معرفت‌شناسی اشاره کرد و ابراز داشت: شبکه‌های اجتماعی و نزدیک شدن مردم از طریق ابزارهای جدید باعث شده تا مردم بافاصله بسیار کمی بتوانند به نظریات متعدد دسترسی داشته باشند.
وی، بر اهمیت بازخوانی نوع مواجهه‌ها با مسئله ایمان اشاره کرد و یادآور شد: در عصر تکنولوژی‌های ارتباطی جدید و گستره ابزارهای ارتباطی نوین از جمله گوشی‌های موبایل، بلندگوهای متفاوتی برگرفته از هرم‌های تفکری شکل‌گرفته که دایره ایمان را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
اکبری با تاکید بر این که شکل‌گیری ابهام معرفتی و سردرگمی در انتخاب ایمان از جمله ویژگی‌های عصر معاصر است، خاطرنشان کرد: باتوجه‌به تغییرات شکل‌گرفته در جوامع، باید بازبینی مجددی نسبت به مسئله ایمان و نظر داشته باشیم.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، در بخش دیگری از سخنان خود بر اهمیت دقت نظرها به یافته‌های علوم جدید در حوزه ایمان اشاره کرد و یادآور شد: مسئله استعاره‌های شناختی و رویکرد نهادهای اجرایی حاکمیتی آثار قابل‌توجهی در مسئله عمل جامعه دارد.
ارائه دهنده مقاله «ایمان و مسئله بخت دینی»، خاطرنشان کرد: باتوجه‌به مسئله پیچیدگی‌های دوره جدید به لحاظ ساختاری و افعال افراد جامعه در مواجهه با ساختارها، نمی‌توان سنجه دقیقی نسبت به ایمان افراد ارائه کرد.
اوج‌گیری وسوسه‌های فکری و رفتاری در جامعه و مسئله ارتباط آن با عمل دینی، از دیگر بحث‌های دکتر اکبری بود که ضمن تاکید بر اهمیت شناخت وضعیت کنونی اظهار داشت: برای شناخت دقیق و وضعیت‌سنجی بایسته، نیازمند بهره‌گیری از دیدگاهها و نظرات تخصصی به‌ویژه تئوری‌پردازی‌های میان‌رشته‌ای در حوزه ایمان هستیم.
دکتر اکبری در بخش پایانی سخنان خود تصریح کرد: باید با همراهی و هم‌افزایی مجموعه‌های دینی و فرهنگی و علمی کشور، زمینه‌های گفتگوی میان‌رشته‌ای در حوزه ایمان تقویت گردد.
خانم فریبا علاسوند در ارائه مقاله خود با موضوع «ایمان به خداوند و ایدئولوژی خانواده» در همایش ملی «ایمان و چالش‌های عصر جدید» ، خانواده را از چالش‌های عصر جدید عنوان کرد و ابراز داشت: بخش قابل‌توجهی از خانواده‌ها در عصر جدید، ایدئولوژیک محور نیستند و نگاه تفاوت محور و پست‌مدرنیستی به خانواده موجودیت‌های آن را تحت تاثیر قرار داده است.
عضو شورای سیاستگذاری حوزه‌های علمیه خواهران، با بیان این که نگاه ایدئولوژیک ادیان به خانواده از یک سری تمامیت‌ها حراست می‌کند، اظهار داشت: برخی از روشنفکران مذهبی خانواده را قراردادی تابع از نیازمندی‌های هر عصر تعریف می‌کنند.
وی با بیان این که ارتباط حقوقی اعضای خانواده و منصب‌ها در خانواده برگرفته از نگاه ایدئولوژیک است، مسئله اهداف را از نکات مورد غفلت قرار گرفته در عرصه خانواده توصیف کرد و یادآور شد: درباره زنان و مردان سه اصل «زن و مرد از یک حقیقت هستند»، «تفاوت‌ها» و «تولیدمثل» مورد وفاق تمام ادیان است.
استاد حوزه علمیه خواهران، در بخش دیگری از سخنان خود بر اهمیت بحث‌های ایجابی در مباحث علمی اشاره کرد و یادآور شد: با وجود همه هجمه‌ها، جامعه ایرانی جامعه‌ای خانواده محور است و در تشکیل خانواده ایده همراهی با زوج را موردتوجه قرار می‌دهند.
وی با بیان این که جریان خانواده گرا در عرصه بین‌الملل بسیار قدرتمند بوده، در مقابل قوانین ضد خانواده ایستادگی می‌کنند، اظهار داشت: خانواده امکان ائتلاف بزرگ با جریان‌های مختلف بین‌المللی را امکان می‌سازد؛ اگر احساس کنیم منکوب هستیم، هیچ کاری نخواهیم توانست انجام دهیم.
علاسوند، بر اهمیت فعال‌سازی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های آموزش‌وپرورش برای اصلاح و بازآوری تربیت اشاره کرد و گفت: ایدئولوژی خانواده با تمام ملاحظات باید به شکل قدرتمند در نهاد خانواده به بحث‌وبررسی گذاشته شود.
وی با بیان این که یک نهاد «ان‌جی‌او» در آمریکا سالانه ۳۰۰ مقاله در حوزه خانواده را به ۲۵۰ کنگره بین‌المللی ارائه می‌کند، اظهار داشت: جامعه‌ها، چه بخواهیم چه نخواهیم مدنی شده‌اند؛ باید با بهره‌گیری از استعداد جامعه مدنی در حوزه ترویج ایدئولوژی نهاد خانواده، از ظرفیت حوزه‌های علمیه استفاده حداکثری صورت گیرد
به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، دکتر محمد جاودان، عضو هیئت‌علمی دانشگاه ادیان و مذاهب در ارائه موضوع «نظریه ایمان در کلام مذاهب اسلامی» به بحث نظریه ایمان در مذاهب اسلامی و مرور تاریخی به مجموعه دیدگاه‌های کلامی در جهان اسلام اشاره کرد و یادآور شد: در این مقاله ضمن بررسی ماهیت ایمان و رابطه آن با عمل؛ موجی گرایی و عمل گریزی معاصر و عوامل تاریخی شکل‌گیری این رویکرد موردتوجه قرار گرفته است.
وی، اهتمام ویژه قرآن کریم به ایمان و عمل را موردتوجه قرارداد و با بیان این که بیش از ۱۰۰ مورد از آیات الهی بر ایمان و عمل در کنار هم تاکید دارند، اظهار داشت: ما با طیفی از رویکردها در مسئله ایمان مواجه هستیم؛ گروهی ایمان را کلی از عقیده و عمل می‌داند که با ارتکاب یک گناه، کل زائل شده ایمان از بین می‌رود، این روند به تکفیر اکثریت قاطع مسلمانان منجر می‌شود.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه ادیان و مذاهب، با بیان این که گروهی عمل را از ساحت ایمان جدا کرده، عمل را مؤخر از ایمان تعریف نموده‌اند، اظهار داشت: اکثر قاطع جهان اسلام ایمان را مجموعه‌ای از اعتقاد قلب، تصدیق و عمل دانسته، حقیقت ایمان را امری قلبی و مستلزم عمل تعریف نموده‌اند.
وی با اشاره به این که جریان‌هایی در جهان اسلام نقش عمل در ایمان را کم‌رنگ می‌کنند، خاطرنشان کرد: جهت‌گیری‌های متعددی در تاریخ اسلام، به کم‌رنگ کردن عمل و عمل‌گریزی دامن می‌زدند؛ امروز به جد شاهد شکل‌گیری مجدد آن در جامعه اسلامی هستیم.
دکتر جاودان، با بیان این که عمل گریزی و تبلیغ آن از بستر فضای مجازی به چالشی پیش روی ایمان ورزی در جهان اسلام منجر شده است، اظهار داشت: در تاریخ اسلام، شکل گیری جریان های مختلف انحرافی، تاثیرات خود را در زمینه سازی جدایی ایمان وعمل داشته اند.
عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب، به برخی از دیدگاه های انحرافی جریان ها و فرقه های مختلف در حوزه ایمان و عمل اشاره کرد و یادآور شد: متاسفانه در جهان اسلام در عرصه جایگاه ایمان و عمل، با افراط و تفریط های متعددی روبرو هستیم.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به برخی از عوامل عمل گریزی افراد اشاره کرد و اظهار داشت: فضای مجازی و گستره فعالیت مکاتب اندیشه ای و شکل گیری امکان در معرض قرار گرفتن افراد با دیدگاه های درست و غلط بی شمار، سردرگمی فزاینده‌ای را در جامعه ایجاد نموده است.
دکتر جاودان، ایجاد تشکیک در احکام و مناسک دینی و تغییر اولویت‌های معرفتی در عمل به وظایف را از جمله رویکردهای شکل گرفته در فضای مجازی در حوزه ایمان توصیف کرد و یادآور شد: فضای مجازی در عین تقویت سطحی شدن تبلیغات دینی، زمینه جولان غیر متخصصان برای ارائه نظرات و دیدگاه های غیرکارشناسی و اشتباه را ایجاد نموده است.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین شاکری، گفت: حوزه مهدویت، نیازمند زیبا فهمی و دوری از کج‌فهمی‌های افراطی و خشونت است، برای کودکان و نوجوانان در این عرصه کار در خور توجهی نداشته‌ایم و تنها سرود سلام فرمانده باتوجه‌به ویژگی‌های اخلاص توانسته موج بزرگی را در عرصه بین‌الملل ایجاد کند.
روح الله شاکری زواردهی در همایش ملی «ایمان و چالش‌های عصر جدید» ، موضوع «ایمان و چالش های انسان معاصر در عصر غیبت» را مورد توجه قرار داد و با بیان این که به وظایف خود در موضوع مهدویت عمل نکرده ایم، اذعان داشت: علی رغم تمام تلاش ها همچنان در بحث های جدی نظری، با چالش های مهمی روبرو هستیم.
رئیس دانشگاه معارف اسلامی، با بیان این که بحث مهدویت نیازمند بازخوانی عرصه عمل و نظر است، اظهار داشت: در دانشگاه‌ها در کنار تمام کانون‌های قرآن و حدیث، به همت دانشجویان کانون انتظار، راه‌اندازی می‌شود که نشان‌دهنده این مهم در میان جوانان است.
وی ضمن اشاره به چالش‌ها در نوع نگاه مهدویت با بیان این که باید بررسی کنیم که آیا مهدویت را تفکر پویا مدنظر قرار داده‌ایم؟ اظهار داشت: متأسفانه در بدنه عالمانه حوزوی و دانشگاهی ما با چالش‌های جدی در حوزه تطبیق سازی‌ها روبرو هستیم؛ عدم تبیین دقیق آموزه‌های مهدویت و به‌روز نبودن آموزه‌های مهدویت، مشکلاتی را ایجاد نموده است.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین شاکری، نوع برخورد و مواجهه غربی‌ها با موضوع مهدویت را از دیگر چالش‌های این عرصه برشمرد و ابرار داشت: ما نیاز داریم تا بخش زیادی از اختلافات را از درون موردتوجه قرار داده، به استحاله از درون توجه داشته باشیم. نگاه حداقلی به موضع انتظار نیازمند بازخوانی آیات و روایات برای احصا راه‌های برون‌رفت از چالش‌ها هستیم.
وی با تاکید بر این که حوزه مهدویت، نیازمند زیبا فهمی و دوری از کج‌فهمی‌های افراطی و خشونت است، اظهار داشت: برای کودکان و نوجوانان در عرصه مهدویت کار در خور توجهی نداشته‌ایم و تنها در ماه‌های اخیر سرود سلام فرمانده باتوجه‌به ویژگی‌های اخلاص توانسته موج بزرگی را در عرصه بین‌الملل ایجاد کند.
رئیس دانشگاه معارف اسلامی، ضمن اشاره به اهمیت حضور عالمان صاحب‌نظر حوزوی در ارائه مباحث حوزه مهدویت، خاطرنشان کرد: همه باید نسبت به اندیشه‌های امام حی، احساس تکلیف نماییم، انتظار مکمل عاشورا در هدایت جامعه به سعادت دنیوی و اخروی است.
حجت الاسلام سید حسن هاشمی جزی، در همایش ملی «ایمان و چالش‌های عصر جدید» ، موضوع «بررسی عوامل چالش برانگیز ایمان با تاکید بر نقش سیاست در پیدایی و توسعه چالش های عقیدتی» را مورد توجه قرار داد و ضمن اشاره به تاثیرگذاری سیاست بر چالش های اعتقادی، گفت: در این مقاله ضمن جریان شناسی شبهات دینی، نقش سیاست و تاثیرگذاری آن بر شکل گیری شبهات بررسی شده است.
رئیس گروه پشتیبانی علمی مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی دفتر تبلیغات اسلامی، با بیان این ه در این مقاله تعارف مصطلح دینی از سیاست مورد توجه قرار گرفته شده است، اظهار داشت: در چهار محور می توان تاثیر سیاست را بررسی نمود که از جمله آن می توان به «حمایت از جریان های فکری معارض با دین»، «حمایت از قرائت های غیر رسمی از دین»، «ایجاد محدودیت برای عالمان دینی و نشر قرائت های رسمی از دین»، «حمایت از بازنشر دهندگان شبهات» اشاره نمود.
وی با بیان که در عرصه حمایت سیاست از جریان های فکری معارض با دین، بحث قومیت و نژاد و دیرینه نگاری تقویت می گردد، اظهارداشت: افکار معارض حکمرانی دینی را رقیب اصلی خود می پندارد؛ لذا بر تمرکز بر محورهای دیگری چون قومیت و مذهب چالش های اعتقادی را تحریک می کنند.
حجت الاسلام هاشمی در ادامه به برخی از مصادیق تاریخی حمایت سیاستمداران از جریان های فکری معارض با دین اشاره کرد و ابراز داشت: کتاب کشف الاسرار امام خمینی(ره) جریان های معارض با دین را به خوبی بررسی نموده، نقش سیاست در افکار معارض و نحوه توسعه این افکار از سوی سیاست مداران را مورد توجه قرار گرفته است.
وی با بیان این که سیاست در ایجاد محدودیت برای عالمان دینی و نشر قرائت های صحیح دینی موانع را برای نشر و توسعه دین رقم می زنند، خاطرنشان کرد: غرب برای ادامه حکمرانی خود مبتنی بر قانون اومانیستی انسان محور زمینی، حمایت از معارضان دین را در پیش گرفته موانع جدی را پیش روی عالمان دینی و دین داران ایجاد می کند.
رئیس گروه پشتیبانی علمی مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی بر موضوع حمایت از بازنشر دهندگان شبهات اشاره کرد و با این که پژوهشکده های مختلفی با بهره گیری از ابزارهای نوین ارتباط جمعی و ناظر به دانش های روانشناختی شبهات مختلفی را تولید و نشر می دهند، اظهار داشت: فضای مجازی فرصت بایسته ای را برای نشر و توسعه شبهات ایجاد نموده است، لذا نه تنها بر حکومت اسلامی، بلکه بر تمام مسلمانان واجب است تا میدان دار پاسخ به شبهات و با بهره گیری از ابزارهای ارتباطی نوین به نشر پاسخ ها و معارف بپردازند.
