نشست علمی “تأثیر کلام بر اجتهاد” برگزار شد

حجت الاسلام ضیائی در تبیین تاثیر کلام بر اجتهاد گفت: این سنخ مباحث از سنخ مباحث فلسفه علمی است مثل فلسفه علم فقه یا فلسفه علم کلام. بنابراین گاهی دو علم در مسائل­شان با یکدیگر بررسی می­شوند وگاهی در روش، هدف یا مبانی­شان. در اینجا، محل بحث مسائل علم است یعنی ترابط و ارتباط متقابل مسائل دو علم. ترابط گاهی از سنخ تاثیر است و گاهی از سنخ تاثر. یعنی تاثیر کلام بر فقه و بالعکس یعنی تاثیری که فقه بر کلام می­گذارد. آنچه محل بحث است تاثیر کلام بر فقه و اجتهاد هست نه بر عکس.

ایشان با اشاره به تاثیر گذاری علم کلام بر فقه اظهار داشت: سوال این است که آیا کلام بر فقه تاثیرگذار می­تواند باشد یا باید تاثیرگذار باشد. این مفروغ عنه و بحث نمی­شود. یا از مصادیق تاثیر گذاری است یعنی چه مسائلی از علم کلام بر مسائل فقهی تاثیر می­گذارد این هم بحث نمی­شود  بلکه باید به مصادیق ­بپردازیم یعنی اگر تاثیرگذار هست چه مصادیقی از علم کلام و چه مباحثی از علم کلام بر علم فقه تاثیر گذار هست . لذا سوال این می­شود چه مباحثی از علم کلام بر فقه اثر گذار است یا می­تواند تاثیر بگذارد یا باید تاثیرگذار باشد که اینها قابل بحث و استدلال هست. مثل مسأله جامعیت دین، جامعیت شریعت، مسأله خاتمیت نبوت، مسأله حکمت شارع ، لطف شارع و شئون پیامبر و امام

وی با ذکر شئون پیامبر و امام به عنوان یک مصداق تاثیر گذار  بر فقه واجتهاد اظهار داشت:  پیش فرض این است که شئون پیامبر و امام نظیر صفات پیامبر و امام مسأله­ای کلامی است ولی در کتاب های کلامی کمتر یک فصل مستقلی برای این مباحث قرار داده شده است مثلاً  شیخ مفید در چند خط بحثی را در اوائل المقالات مطرح کرده­اند. مرحوم سید مرتضی و بعضی از متکلمان دیگر نیز همینطور. بنابراین شئونی که معصوم دارد عبارتند از:

۱)شأن ابلاغ پیام الهی

۲)شأن تفسیر پیام الهی

۳)شأن تشریع و جعل حکم

۴)شأن تفریع و تطبیق

۵)شأن ولایت (حکومت و مدیریت)

۶)شأن عادی و عرفی

این نشست از سوی انجمن کلام اسلامی حوزه و با حضور کارشناسان، در سالن کنفرانس انجمن های علمی حوزه برگزار گردید

روابط عمومی دبیرخانه انجمن کلام اسلامی حوزه